woensdag 16 maart 2016

De afsluiting

Hallo, Maaike hier. Dit is een andere entry dan dat jullie gewend zijn. Rinus is dit keer namelijk niet de maker. Maar ik, Maaike Veentra, zal deze laatste entry verzorgen. Ik zal jullie alles uitleggen.

Rinus is overleden. Een hartaanval op 30 oktober 1989 heeft hem het leven gekost. Hij is 81 jaar geworden. Rinus heeft dus net niet de val van de Berlijnse muur op 9 November 1989 meegemaakt. De val heeft er namelijk voor gezorgd dat er geen scheiding meer is tussen Oost- en West-Berlijn. Hierdoor komt er waarschijnlijk ook snel een eind aan de scheiding tussen de twee machtsblokken.
Maar nu dat vertelt is stel ik mijzelf eerst even voor:

Ik ben Maaike Veenstra. Ik was verpleegster in het Wilhelmina Ziekenhuis te Amsterdam. Die vrouw op de achtergrond van deze webpagina? Dat ben ik. Al was ik toen wel véél jonger. Ik werkte veel met Rinus en we waren goede vrienden van elkaar. Toen Rinus overleed ben ik naar zijn verlaten huis gegaan. Hier vond ik de entries die hij allemaal had geschreven.

Ik heb ze allemaal gelezen en ben er door gefascineerd: die man wist heel van de oorlog af! Ik heb er veel van geleerd, bijvoorbeeld over wat de verzetsmensen in de oorlog allemaal deden en de conflicten na de Tweede Wereldoorlog. Daarom vond ik dat iedereen ze zou moeten kunnen lezen. En laat het nu zijn dat de computer is uitgevonden! Ik heb alle entries digitaal gemaakt zodat ze openbaar zijn voor de hele wereld.

Rinus heeft een eenzaam leven geleid, veel verlies meegemaakt en toen zijn vader overleed geen echte familie meer gehad. Zijn vader was enigst kind en zijn moeders familie leeft in Frankrijk. Rinus geloofde sterk in de ware liefde, maar die heeft hij nooit gevonden. Hij had daarentegen wel veel scharrels gehad. Op zijn begrafenis waren er dus niet veel mensen, het was een beetje een dooie boel.

Ik vond dat Rinus niet de kans heeft gekregen een goed einde te maken aan zijn blog en daarom doe ik dat. Tot slot wil ik zeggen dat Rinus een hele aardige man was en ik hem misschien wel meer dan leuk vond.

Maaike Veentra, 10 november 1989

P.S.

Ik weet niet zo heel veel van technologie af dus ik snap maar niet waarom de laatste entry van Rinus (de Koreaoorlog en de Cubacrisis) niet met de goede opmaak op het weblog is gekomen. Hij staat er nu een beetje raar op, mijn excuses hiervoor. 

maandag 14 maart 2016

De Koreaoorlog en de Cubcrisis

halen.
Ik ben al een oude man aan het worden en ben erg eenzaam. Mijn vader is laatst overleden, hij is zo'n 82 jaar geworden. Zijn laatste dagen heeft hij doorgebracht in het ziekenhuis waar ik werk. Ik werk er nu nog, maar ga bijna met pensioen. Maar goed dat terzijde, ik ga jullie in deze entry uitleggen over de conflicten in de koude oorlog. De Vietnamoorlog laat ik achterwege, aangezien de gevonden speech jullie daar al over heeft geïnformeerd. Ik ga het hebben over de Korea-oorlog en de Cubacrisis.


Zoals ik jullie in mijn vorige entries al heb verteld is er een strijd gaande tussen het kapitalisme en het communisme. Toen Japan capituleerde en de oorlog beëindigd werd, werd het bestuur van Korea verdeeld door de VN. Het noorden was voor de Sovjet-Unie en het zuiden voor de VS. Vragen om moeilijkheden.

Heel veel landen stuurden troepen, zo ook Ethiopië, die bijvoorbeeld 
deze soldaten heeft gestuurd. 
De Korea-oorlog begon toen in juni 1950 het communistische Noord-Korea het democratische Zuid-Korea binnenviel. De VN besloot in te grijpen en allerlei landen boden versterking aan het Amerikaanse leger, ook Nederland. Het was een internationaal leger tegen het door China versterkte Noord-Koreaanse leger.

Stalin, de leider van de Sovjet-Unie overlijd in 1953 en er komt een staakt het vuren. Sindsdien is niet meer gevochten, een officiële vrede is nooit geweest. De oorlog heeft dus niets opgeleverd en is volkomen zinloos geweest naar mijn mening. Allemaal onnodige slachtoffers.

Vervolgens de Cubacrisis. De spanningen liepen hoog op rond de jaren '60. Zeker toen de Berlijnse muur werd gebouwd. Niet eens een jaar na de bouw, in augustus 1962, ontdekte een Amerikaans spionagevliegtuig dat de Sovjets bezig waren met het plaatsen van kernwapens op Cuba, een land dat bijna tegen de VS aanligt.

Dit kon John Kennedy, de president van de VS, niet zomaar toestaan. Een invasie op Cuba is echter nooit gekomen. Ik denk dat Amerika hiervoor te bang was voor een kernoorlog. Daarom werd er besloten om geen enkel Russisch schip meer door te laten voeren naar Cuba: een zeeblokkade. Deze werd van kracht op 24 oktober 1962.

De stippellijn geeft de zeeblokkade van de Amerikanen aan. De toegang tot Cuba werd geheel geblokkeerd.
Dit zorgde voor een uiterst gespannen situatie, Amerika had in principe namelijk een oorlogsdaad misdaan. De wereld hield zijn adem in. Wat ging Rusland doen? Werd er een atoombom gegooid? De spanning was overal te merken, ook in Nederland. Mensen leken wel te wachten tot het luchtalarm afging en in het ziekenhuis waren er ongelooflijk veel bezorgde patiënten.

De Russische president, Chroesjtsjov, liet de wereld bijna een week op een antwoord wachten, maar
maakte op 28 oktober via de radio bekend dat er een diplomatieke overeenkomst tot stand was 
gekomen en de raketbasis op Cuba ontmanteld zou worden. De wereld kon weer opgelucht adem 

Deze spotprent weerspiegeld de Cubacrisis uitstekend. Chroesjtsjov en Kennedy zijn in een worsteling (armpje drukken wedstrijd) en zitten op twee bommen. De linker van de VS en de rechter van de SU. beide kunnen ze elkaar vernietigen met een druk op de knop.
































Het was een ontzettende hectische oktober. Het einde van de wereld hing voor een paar dagen aan
een zijden draadje. Gelukkig leven wij nog en is er nog geen atoombom gevallen.

Rinus Hofman, 28 oktober 1970

Bronnen:


woensdag 9 maart 2016

De koude oorlog voor Duitsland

De koude oorlog heeft ook veel nadelige gevolgen voor Duitsland. Toen het rijk van Hitler bijna verslagen was vonden er al conferenties plaats. Zoals met de conferentie van Jalta in het voorjaar van 1945. In deze conferenties werd nagedacht over de toekomst van Duitsland. Toen de oorlog voorbij was met de geallieerden als grote winnaars, kwam er nog een conferentie: de conferentie van Potsdam. Na lang praten en discussiëren kwam er een oplossing: Duitsland werd verdeeld.

Op deze afbeelding zie je hoe Duitsland verdeeld werd. Ook
zie je midden in de Sovjet-zone het verdeelde Berlijn.
Het westen van Duitsland kwam in handen van Groot-Brittannië, Frankrijk en de Verenigde Staten. Het oosten werd van de Sovjet-Unie. Berlijn lag dus midden in Sovjet-zone. Toch werd ook Berlijn verdeeld onder de geallieerden, hier zat tenslotte Hitlers regering.

De Sovjet-Unie voert in het oosten het communisme in: de regering bepaald alles en zegt wat de bevolking moet doen. In het westen wordt het kapitalisme nageleefd: de bedrijven zijn in handen van de ondernemers en niet in die van de staat, zoals in het oosten gebeurde. Zo ontstonden er twee machtsblokken. Tussen deze blokken werden grenzen van prikkeldraad, mijnenvelden en wachttorens gemaakt: het ijzeren gordijn. Dit zogenoemde gordijn zorgde ervoor dat niemand ongezien van het oosten naar het westen kon en andersom.

De nieuwe kaart van Duitsland na
het oprichten van de twee staten.
West-Duitsland verandert in 1949. Frankrijk, Groot-Brittannië en Amerika besluiten de macht over te dragen en richtten de Bondsrepubliek Duitsland op, de BDR, met als hoofdstad Bonn. De republiek krijgt een gekozen regeringsleider:  Konrad Adenauer. In datzelfde jaar wordt het Oostelijk deel uitgeroepen tot de DDR. Hier krijgt alleen de communistische partij het voor het zeggen, deze luisteren goed naar wat de Sovjet-Unie zegt. De hoofdstad wordt Oost-Berlijn. West-Berlijn is nog steeds in de handen van Frankrijk, Groot-Brittannië en Amerika.
Overal tussen de twee machtsblokken werden muren van prikkeldraad (zoals hierboven), mijnenvelden en wachttorens neergezet.
Toen al had ik het gevoel dat de twee delen van Duitsland steeds meer van elkaar gingen verschillen. Het westelijk deel ging goed lopen, dat kon ik voorspellen: die leefden net als wij hier in Nederland en hier gaat het prima. Maar over het oosten had ik toen al mijn twijfels.

Het westen werd goed geholpen door Amerika en bouwde zich snel op. Stalin (de leider van de Sovjet-Unie) verbood de hulp aan het oosten. Deze staat liep dus fors achter op de ontwikkeling. De BDR en West-Berlijn worden populair, dit kleine kapitalistische deel in de Sovjet-zone heeft een goede economie. In tien jaar tijd vertrokken zo’n tien miljoen mensen uit de DDR.

Soldaten  van de Sovjet-Unie bouwen de betonnen muur op, vanaf dat moment
kan niemand meer reizen tussen Oost- en West-Berlijn.
Veel vertrekkers zijn hoogopgeleid. De leiders van de DDR denken dat het zonder deze mensen slecht gaat en bouwen een muur om West-Berlijn: de Berlijnse muur.  

Door de Berlijnse muur kun je niet meer van oost naar west Berlijn en andersom. Mensen die in West-Berlijn een baan hadden verliezen die en familieleden worden van elkaar gescheiden. Daarom zijn er veel protesten in Oost-Berlijn, maar de regering pakt deze hard aan.


Waarom is er nog oorlog? Waarom doen de VS en de Sovjet-Unie dit? Vragen zonder antwoorden. Ik ben blij dat het in Nederland weer gaat zoals het was, maar ik snap niet waarom we niet gewoon stoppen met ruzie maken.

Rinus Hofman, 10 november 1969

Ik heb deze entry gemaakt in plaats van de entry over het einde van de koude oorlog.

Bronnen:

maandag 7 maart 2016

Speech gevonden!

Ik weet niet hoe het er is gekomen, maar ik heb in de bibliotheek van Amsterdam een anonieme speech gevonden. Een speech over de Vietnamoorlog. Wel in het Frans, maar aangezien mijn moeder Frans was heb ik de speech met gemak kunnen vertalen. Ik wil hem ook aan jullie presenteren:

Vietnamoorlog, waarom doorgaan als wij kunnen stoppen?

Ho Chi Minh
Tienduizenden slachtoffers, misschien wel meer, ik weet het niet eens. In ieder geval weet ik wel dat het niet goed gaat hier. Vietnam ligt in duigen. En dit door die stomme oorlog hier. Wat hebben die Amerikanen hier te zoeken? Ik denk dat ik niet de enige ben die dit zich afvraagt. Wij Vietnamezen leven in angst en dit kan niet zo doorgaan.

Het begint bij Frankrijk, zij hebben onze nationaliteit afgenomen door ons een keizer te geven die is opgeleid door zijzelf: Bao Dai. Dit bracht de poppen aan het dansen: Ho Chi Minh, de leider van de communistische groep Viet Minh, kwam in opstand. Ze namen al snel de stad Hanoi in en riepen de Democratische Republiek van Vietnam, de DRV, uit met Ho als president.

Viet Minh zei te strijden voor de onafhankelijkheid voor Vietnam. Maar het conflict zorgde alleen voor meer geweld en problemen, hierbij dus zeker geen onafhankelijkheid.

Viet Minh heeft gestreden tegen de Fransen en heeft uiteindelijk ook gewonnen. Dit na de slag van Dien Bien Phu in mei 1954. Nadat er onderhandelingen hadden plaatsgevonden splitste Vietnam: Het noorden van Ho en het zuiden van Vietnam. Ons land raakte nog meer verzeild in een strijd en hier had de bevolking niet eens vat op, belachelijk!


En niet te geloven wat dan weer gebeurd: de sterk anticommunistische Ngo Dinh Diem zet president Bao opzij. En n  og erger: Amerika bemoeit zich ermee en steunt Diem en Zuid-Vietnam. Duizenden Zuid-Vietnamese aanhangers van Viet Minh, de Viet Cong, worden gearresteerd. Maar ze geven niet op en vallen het Zuid-Vietnamese leger aan in 1959.

Strijders van de Viet Cong, deze jongemannen worden stuk voor stuk de dood in gejaagd. Net als vele jonge Amerikaanse soldaten, maar ook onschuldige burgers.
Steeds meer Amerikanen zijn de laatste jaren ons land binnengekomen: ze bezetten gewoonweg ons land! Dit is voor ons Vietnamezen onmogelijk te begrijpen. Zeker nu Kennedy dood is en de rare Johnston aan de macht is in de Verenigde Staten. En maar Amerikanen sturen, steeds meer tegelijkertijd. Ze lopen in het zuiden rond met dan honderdduizend man.

Als dit zo doorgaat zie ik de toekomst van Vietnam niet positief in. Daarom wil ik dat deze oorlog eindelijk ophoudt! Het is nu 1965, we zijn al meer dan tien jaar bezig. Hoelang willen we nog door? Nogmaals tien jaar? Ik zie dit niet zitten.

Met zijn allen de straat op in Amerika
Ik blijf niet om mijn kont zitten. Ik vertrek uit dit oorlogsgebied, samen met nog honderdduizenden andere Vietnamezen. Allemaal tegen de oorlog en allemaal op de vlucht voor de bombardementen van  de Amerikanen. Deze kosten veel onschuldige burgers het leven.

Maar wij zijn niet alleen: ik heb verhalen gehoord van vele protesten tegen de oorlog die plaatsvinden in Amerika. Heel veel mensen staken en gaan samen de straat op. Zelfs studenten van universiteiten. Samen kunnen wij hier een eind aan maken. Hoe meer druk wij uitvoeren op de regeringen, hoe eerder de partijen vrede sluiten.

Tot slot wil ik nog vertellen dat ik hoop op een offensief. Het liefst tegen de Amerikanen: dan vertrekken ze tenminste.

Ik wil jullie allemaal hartelijk bedanken voor de geschonken aandacht. Nu vergt nog één zin: laat deze oorlog alsjeblieft voorbij zijn, het kost teveel slachtoffers en wij schieten er met zijn allen niet veel mee op.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

De speech fascineerde mij, ik ben nu ook tegen de oorlog gekeerd. Ik hoop dat jullie hem ook prachtig vinden.

Rinus Hofman, 12 december 1967

Bronnen:

zondag 6 maart 2016

Het begin van de koude oorlog

De oorlog is voorbij, maar nu is er weer een nieuwe oorlog aan de gang. Nu is het niet echt een oorlog te noemen, beide partijen, de Verenigde staten en de Sovjet Unie vechten namelijk niet op eigen grondgebied en ook staan ze niet direct tegenover elkaar. Wel zijn er conflicten zoals de Koreaoorlog, de Vietnamoorlog en de Cubacrisis. Hierover in mijn volgende entries meer. Deze oorlog wordt hierom de koude oorlog genoemd.

De koude oorlog: Het Amerikaanse kapitalisme en het Russische
communisme lijnrecht tegenover elkaar.
De koude oorlog gaat tussen het kapitalisme (Amerika) en het communisme (Sovjet Unie). Het kapitalisme is gericht op het maken van winst en het verdienen van geld, ook is Amerika erg democratisch. Het communisme gelooft er juist in dat er zo weinig rijke mensen komen dat de arme massa (proletariaat) deze verslaat en dus iedereen gelijk wordt en alles eerlijk is verdeeld. De partijen staan dus loodrecht tegenover elkaar.

Wat de aanleiding tot de oorlog precies was is voor mij niet zeker. Wel weet ik dat de kernbommen van Amerika op Nagasaki en Hiroshima, één van de oorzaken zijn geweest. Hiermee liet Amerika aan de Sovjet Unie zien hoe sterk zij waren. “Kijk eens hoe sterk wij zijn! Wij kunnen een land laten capituleren met slechts twee bommen” dat was eigenlijk wat Amerika probeerde te zeggen tegen de Sovjet Unie met de atoombomaanvallen.

Ook de verdeeldheid in ideologie heeft voor de oorlog gezorgd: beide landen zijn het niet eens over de ideale manier voor het besturen van een land. Tevens zijn ze ervan overtuigd dat de andere uit is op wereldheerschappij.

Europa is verwoest en de mensen arm en hierdoor vatbaar voor het communisme. Daarom heeft Amerika iets bedacht: ze pompen miljarden dollars in de Europese economie, de zogenoemde Marshallhulp volgens mij. Dit is deel van de containment: Amerika helpt Europa met de wederopbouw, maar als het één stap richting het communisme zet wordt de hulp gestopt. 
 
Beide partijen probeerde zoveel mogelijk landen en gebieden in hun ideologie te laten geloven. Want hoe meer aanhang je als land had, hoe meer je de tegenpartij intimideerde. Zo ontstonden er twee pacten op militair gebied. Een daarvan is de NAVO (de Noord-Atlantische verdragsorganisatie) tussen Amerika en West-Europa. Later kwam er ook een tweede: een tegenhanger van de NAVO, namelijk het Warschaupact: een pact tussen communistische Oost-Europese landen en de Sovjet-Unie.

De leden van de NAVO (in het Engels NATO) in het groen/blauw en de leden van het Warschaupact in de oranjeachtige kleur. Je ziet dat Europa door de pacten verdeeld wordt. (Zwitserland en Oostenrijk zijn neutraal).
De partijen komen steeds meer tegenover elkaar te liggen. Hoe dit verder gaat en of het escaleert weet niemand. We merken er in Nederland niet heel veel van. Alleen de angst voor een atoombom groeit wel.


Rinus Hofman, 17 April 1965

Bronnen:



donderdag 18 februari 2016

De hongerwinter en de bevrijding van Nederland

Bevrijd! Nederland is vrij! De moffen zijn weg en de geallieerden hebben ons gered! Ook mijn Joodse onderduiker is vrij en dat is een hele opluchting: ik heb tenminste 1 jood van zijn ondergang kunnen redden. Mijn zusje Marie heeft het niet gered: zij is met haar andere krantendrukkers opgepakt. Ze is naar de gevangenis in Scheveningen gebracht. Hier werden alle Nederlandse verzetsstrijders opgesloten. Daarom heette de gevangenis het 'Oranje hotel': in die bajes zat geen gajes maar Hollands glorie, potverdorie. Vervolgens is ze doodgeschoten in de duinen van Scheveningen, hier zijn nog veel meer verzetsmensen doodgeschoten.

Honderden boten meerden aan op het Franse Normandië.
Het begon allemaal op D-Day, 6 juni 1944. Decision Day, de dag van de beslissing. Tienduizenden geallieerden soldaten trokken de stranden van Normandië op. Het Duitse leger verdedigde met man en macht, de strijd kostten duizenden geallieerden het leven. Toch werd de kust bezet en de geallieerden trokken door.

En dit in rap tempo, al in drie maanden werden Frankrijk en België bevrijd. En in op 12 september 1944 trekken de geallieerden de Nederlandse grens over. Maar bij de grote rivieren, de Maas, de Rijn en de Schelde houden de Duitsers stand. Ondanks de grote verliezen van Duitsland geeft Hitler niet op. Vrouwen, oude mannen en zelfs schooljongens moeten het leger gaan versterken.
Het noorden van Nederland werd dus niet voor de winter van 1944 veroverd. En dit werd een van de meest ijzige winters die ik ooit heb meegemaakt: de hongerwinter.

Lange rijen voor een klein beetje eten.
Doordat er hevige gevechten waren tussen de geallieerden en de Duitsers konden er geen goederen worden vervoerd naar de grote steden in het westen. Geen goederen om je huis mee warm te maken en elektriciteit mee op te wekken. Mensen wilden hout en het maakte niet uit waarvandaan. Tuinhekken, oude huizen en zelfs spoorlijnen werden uit elkaar gehaald om hout te winnen. Ook zijn alle bomen in Amsterdam nu verdwenen, destijds allemaal gekapt. Verder heerste er een voedselschaarste. Dagelijks stonden er lange rijen voor de supermarkten, ook in het ziekenhuis was het chaos: er waren geen medicijnen en er kwamen dagelijks heel veel mensen binnen die ondervoed waren of ziek waren geworden door 'etenswaren'. Mensen aten toen namelijk dingen die je niet zou moeten eten.  

Mensen slopen leegstaande huizen voor hout.
Maar 5 mei 1945 was het zover: Nederland was vrij, de Duitsers hadden zich overgegeven. De geallieerden reden ons land binnen en deelden van alles uit: sigaretten, chocolade en kauwgom. Wel heeft de bevrijding wat verwarring met zich meegebracht.

Het oppakken van de landverraders, deze waren fout in de oorlog. Maar wat
bepaald of je goed of slecht was in de oorlog? Is er überhaupt een scheidslijn?
Nadat Nederland bevrijd was, was Duitsland niet meer de baas. Maar de geallieerden waren nog niet in elk deel van het land aangekomen. Er ontstond verwarring. Om de orde te houden waren er de binnenlandse strijdkrachten, waarvan de meeste leden uit het verzet komen. Mijn vader is zo’n iemand. Hij pakt NSB’ers of andere landverraders op hardhandige manier op.







Deze worden mishandeld, bespuugd en geslagen. Omstanders lachen erom. Maar misschien hebben deze mensen dit alleen gedaan om hun familie te beschermen of om aan eten te komen. In ieder geval worden ze niet juist terechtgesteld.   

Rinus Hofman, 30 mei 1945

Bronnen:


vrijdag 12 februari 2016

De bezetting van Nederland, verzet en verraad

7 Augustus 1943, de oorlog is nu al drie jaar bezig en het einde is niet in zicht. Morgen ben ik jarig, maar een echt feestje zit er niet in. Ik heb een doodsbange onderduiker in huis en ik moet teren op te weinig voedselbonnen samen met mijn vader, zusje en de onderduiker. Deze bonnen worden uitgedeeld om het kleine beetje eten wat er is toch goed te kunnen verdelen. Ik heb wel geluk gehad: alle mannen tussen de 18 en de 35 moesten sinds mei dit jaar naar Duitsland om te werken, morgen wordt ik 35 dus dan valt die last van mijn schouders. Het blijft wel moeilijk de onderduiker te onderhouden, maar mijn zusje helpt mij.

Verschillende soorten krantjes van het verzet
Marie zit namelijk in het verzet, ze verzet zich tegen de Duitsers. Ze werkt samen in kleine groepen met andere mensen van het verzet. Het verzet is onwettig verklaart door de Duitsers en strafbaar met de dood.
Het verzet maakt bijvoorbeeld krantjes. Deze krantjes vertellen wat er letterlijk aan het Duitse front gebeurt. Want de Duitsers schreven zelf nooit over hun tegenslagen, dat zou de Nederlanders namelijk hoop geven en dat willen ze niet. Marie brengt zulk soort krantjes rond in een kinderwagen, dan valt het namelijk niet zo op.

Een voedselbon, iets wat meer waard
is geworden dan geld in deze tijd
Ook luisteren wij thuis Radio Oranje; een geheime radiozender uit Engeland. De Duitsers willen dit niet en hebben alle radio’s ingenomen. Gelukkig had ik nog een kleintje kunnen verstoppen op zolder: Wilhelmina geeft het volk hoop. Zo probeert het verzet zich op allerlei manieren tegen de Duitse regels te keren.
Er is een verschil tussen actief verzet (voedselbonnen stelen, krantjes maken, onderduikers verbergen) en passief verzet (spotprentjes, enz.) maar allebei zijn ze streng bestraft.



Het werk is dus gevaarlijk, als je wordt gepakt ben je de sigaar. Maar vader helpt ook mee, hij haat de Duitsers. Maar nog meer haat hij de NSB.

Een persoonsbewijs, vals echter. Het verzet maakt zelfs de officiële Duitse
stempels die in de bewijzen staan na.
De NSB of de Nationaal Socialistische Beweging is sinds 1941 de enige toegestane partij in Nederland. Ze werken nauw samen met de Duitsers. De door Anton Mussert oprichtte partij is in 1931 opgericht. Onder de NSB zijn veel verraders. Dit zijn mensen die de Duitsers helpen Joden of verzetsrijders op te pakken. Soms krijgen ze hier grote geldbedragen voor.

Soms worden verraders door het verzet geliquideerd. Maar de Duitsers bestraffen dit zwaar met bijvoorbeeld razzia’s. Bij razzia’s worden duizenden mannen uit hun huis gehaald en weggevoerd naar het oosten.

Soms kwam het ook voor dat willekeurige mensen wedren doodgeschoten.

Als verzetsman leef je in risico en hangt je leven aan een zijden draadje. Toch ben ik van plan deze oorlog, samen met Marie, mijn vader en de onderduiker te overleven.

Rinus Hofman, 7 augustus 1943
 
*Persoonsbewijzen waren een soort identificatiebewijzen die elke inwoner van Nederland op straat bij zich moest hebben. Als je Joods was stond er een grote ‘J’ in. Hierdoor konden de Duitsers zien of je joods was. Deze zijn ingevoerd in 1941.

Bronnen: